Hoe ontstaan edelstenen en mineralen?
Het ontstaan van de aarde
Men gaat er vanuit dat planeten, zoals de aarde, zijn ontstaan in het universum. Dit door een samenspel van materie, energie, rotatie en zwaartekracht. In eerste instantie bestond de aarde uit gassen en stoffen die zich verdichtten tot een vloeibare, gloeiende bal materie. Deze hete vloeiende massa wordt magma genoemd.
Heel langzaam koelde de buitenkant van de aarde af en ontstond er aan de buitenkant van de aarde een korst, de aardkorst. Deze korst is relatief dun. Michael Gienger die veel geschreven heeft over kristallen, vergelijkt de aarde met een appel. Als je de aarde als een appel voorstelt, dan is de korst aan de buitenkant ongeveer even dik als de schil van een appel! Niet echt dik dus. De binnenkant van de appel, dus van de aarde, is voortdurend in beweging en is nog steeds heet en vloeibaar. Deze binnenkant noemt men dus magma. Op het afgekoelde aardoppervlakte werd leven mogelijk.
De vorming van edelstenen en mineralen
De laag van de aardkorst, direct onder onze voeten bestaat uit een kilometers dikke laag gestolde rots. Het binnenste van de aarde, de magma, blijft voortdurend in beweging. De samenstelling van magma is niet overal hetzelfde
De hete vloeibare magma in het binnenste van de aarde is lichter dan het zwaardere gestolde gesteente in de aardkorst. Omdat de vloeibare magma zo heet is, stijgt het naar de aardkorst. Daar aangekomen koelt het af, krijgt dus meer gewicht en zakt weer terug in de aarde. Steen kan dus ook weer magma worden!
Onder onze voeten is de aarde dus steeds in beweging. Daarom ontstaan er hier en daar op de wereld scheuren en vinden er vulkaanuitbarstingen of aardbevingen plaats. In dit samenspel van krachten ontstaan kristallen, edelstenen en mineralen. Volgens de laatste schattingen is de aarde 4,6 miljard jaar oud. Edelstenen kunnen dus heel oud zijn. Maar ook vrij jong, denk maar aan een vulkaanuitbarsting met gestolde lava, dan heb je lava gesteente. Omdat lava gesteente zich heel snel gevormd heeft, en niet eindeloos in de aarde is samengeperst en uitgezet, valt lava gesteente onder het primaire vormingsprincipe.
De 3 vormingsprincipes primair, secundair en tertiair
De manier waarop edelstenen en mineralen zich vormen kunnen in 3 categorieën worden onderverdeeld.
De drie vormingsprincipes zijn:
- Het primaire vormingsprincipe
- Het secundaire vormingsprincipe
- Het tertiaire vormingsprincipe
Gesteente dat snel ontstaat aan de oppervlakte van de aarde zoals lava gesteente is primair gevormd gesteente. Lava is vloeibaar magma dat afkoelt en stolt, een snelle vorming dus. Stenen die zich op deze manier hebben gevormd noemt men 'primaire' edelstenen en mineralen.
Secundair gesteente wordt gevormd als de vaste structuren van stenen door invloeden uit de omgeving worden opgelost en deze 'fuseren' met andere mineralen gesteenten. Door verwering en oplossing bijvoorbeeld in het water nieuwe verbindingen aangaan met andere mineralen.
Tertiair gesteente heeft er het langste over gedaan om zich te vormen en is ontstaan juist in het diepst van de aarde, in het onderste deel van de aardkorst. Een voorbeeld van tertiair gesteente is marmer dat bestaat uit calciet en is ontstaan door de omzetting van kalk onder grote druk en hitte. De edelsteen Moldaviet, 15 miljoen jaar geleden ontstaan door een meteoriet, is ook een tertiair gesteente.
